Prezydent RP Andrzej Duda podpisał Ustawę z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Ustawa reguluje zakres, formę i tryb przeprowadzenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań w 2021 r.
Spis powszechny to badanie przeprowadzane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, realizowane co 10 lat, które dostarcza administracji publicznej, organom rządowym i samorządowym, instytucjom naukowymi badawczym, ośrodkom analitycznym, szkołom wyższym, mediom, a także osobom prywatnym pełnych informacji opisujących stan i strukturę społeczno-demograficzną kraju.
Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań zostanie przeprowadzony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2021 r., według stanu na dzień 31 marca 2021 r.
Obowiązek przeprowadzenia spisu powszechnego wynika z zobowiązań międzynarodowych. Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 763/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, str. 14), ustanawia wspólne zasady dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej dotyczące dostarczania danych na temat ludności i mieszkań. Dla celów porównawczych każde z państw członkowskich jest obowiązane do dostarczenia, co dziesięć lat, w tym samym czasie wyczerpujących danych objętych tematami spisu. Rozporządzenie określa również zakres informacji pozyskiwanych w spisach, jak również formy i zakres informacji wynikowych.
Dane od respondentów przekazywane będą w formie samospisu internetowego przeprowadzanego za pośrednictwem interaktywnej aplikacji. Ustawa nakłada na osoby fizyczne obowiązek przeprowadzenia samospisu w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 16 maja 2021 r. Osobom fizycznym nieposiadającym technicznych możliwości umożliwiających przeprowadzenie samospisu internetowego zapewniony zostanie bezpłatny dostęp do pomieszczeń wyposażonych w sprzęt komputerowy. Uzupełnieniem samospisu będą wywiady telefoniczne przeprowadzane przez rachmistrza spisowego albo w formie bezpośredniego wywiadu przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego.
Narodowy spis powszechny obejmuje:
- osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami;
- osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania;
- mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.
Zebrane dane będą objęte bezwzględną tajemnicą statystyczną w rozumieniu art. 10 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. Osoby wykonujące prace spisowe będą obowiązane do przestrzegania tajemnicy statystycznej i będą mogą być dopuszczone do wykonywania tych prac po przeszkoleniu i pouczeniu o istocie tej tajemnicy oraz po złożeniu pisemnego przyrzeczenia o treści określonej w ustawie. Dane osobowe uzyskane podczas prac spisowych będą dostępne tylko i wyłącznie dla określonego kręgu osób, w związku z wykonywaniem przez nie prac spisowych.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 34 ust. 1 i 2, czyli przepisów odnoszących się do funkcjonowania Centralnego Biura Spisowego oraz wojewódzkich i gminnych biur spisowych w zakresie wykonywania zadań związanych z narodowym spisem powszechnym, które wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.